In Nederland zijn zonnepanelen flink in opkomst de laatste jaren. Ons land staat zelfs in de top wereldwijd als het gaat om de hoeveelheid stroom die we genereren met zonne-energie. Op zonnige dagen leveren zonnepanelensystemen tegen de middag bijna 60 procent van alle benodigde stroom voor het hele land.
Hoewel dit een prima resultaat is, kleeft er ook een nadeel aan: regelmatig schakelen zonnepanelen zichzelf uit doordat het elektriciteitsnet te veel aanbod niet kan verwerken. Het netwerk heeft simpelweg moeite om alle opgewekte stroom aankunnen. Experts verwachten dat dit probleem alleen maar groter gaat worden.
Als de zon schijnt, leveren zonnepanelen soms meer stroom dan het netwerk kan opnemen, wat tot een overspanning kan leiden. De kabels en transformatiestations kunnen de druk niet aan, waardoor zonnepanelen zichzelf uitzetten om schade te voorkomen.
Ongeveer vijf procent van de zonnepaneeleigenaren heeft hier vaak last van. Dit is hinderlijk, juist omdat het betekent dat je opbrengst misloopt. Voor mensen die hun zonnepaneelinvesteringen willen terugverdienen, is dit best irritant.
Zoek naar oplossingen
Hoe het energienet te ontlasten bij overbelasting
Dit probleem gaat alleen maar erger worden, vooral doordat meer zonnepanelen geïnstalleerd worden en de vraag naar elektriciteit stijgt. Het bestaande elektriciteitsnet is daar eigenlijk niet op ingericht. Vooral oudere wijken hebben hier vaak last van, doordat de infrastructuur daar vaak wat ouder is.
In nieuwere buurten worden inmiddels dikkere kabels gebruikt en betere transformatoren geïnstalleerd die de pieken van zonnestroom beter aankunnen. Toch zijn er nog veel oudere buurten die dit niet hebben, dus het aantal spanningsproblemen zal waarschijnlijk nog toenemen.
Als je zonnepanelen uitvallen, is het niet altijd makkelijk om te achterhalen of het aan je eigen systeem of aan het netwerk ligt. Veel mensen denken dat het aan de netbeheerder ligt, maar dikwijls zit het probleem in je eigen installatie. Mogelijke oorzaken kunnen verkeerde instellingen van de omvormer zijn, te dunne kabels of een foute aansluiting.
Doen je zonnepanelen het ineens niet op een zonnige dag, dan kan het nuttig zijn om zowel je installateur als de netbeheerder te raadplegen om te ontdekken waar de oorzaak ligt. Er is recent een nieuwe gedragscode gekomen die het mogelijk maakt voor netbeheerders om op afstand slimme meters uit te lezen en afwijkingen te ontdekken zonder een monteur op bezoek te sturen.
Hierdoor kunnen netbeheerders sneller problemen lokaliseren en oplossen. Niet overal zijn slimme meters meteen af te lezen, maar de bedoeling is om deze technologie steeds meer in te zetten.
Mensen kunnen ook een steentje bijdragen om de druk op het stroomnet te verminderen. Een belangrijke stap kan zijn om het stroomverbruik te plannen op momenten dat er veel zonne-energie binnenkomt. Bijvoorbeeld, zet de wasmachine, vaatwasser en elektrische auto overdag aan zodat er minder stroom terug hoeft naar het net.
Slimme apparaten maken dit makkelijker. Sommige elektrische auto’s kunnen automatisch opladen als de vraag laag is en de prijs van stroom voordelig is. Hetzelfde geldt voor elektrische boilers of grotere verbruikers overdag gebruiken, wat helpt om het netwerk in balans te brengen.
Op lange termijn zijn grootschalige aanpassingen aan het elektriciteitsnet nodig voor de energietransitie. Dat betekent dat veel straten opengebroken moeten worden voor dikkere kabels en extra transformatoren. Dit kost tijd, geld en is onmisbaar om de groei van zonnepanelen aan te kunnen.
Naast praktische dingen zoals geschikte locaties vinden voor transformatoren en vergunningen regelen, is er ook een tekort aan arbeidskrachten en materialen in de sector. Dit remt de netwerkuitbreiding, dus het overspanningsprobleem kan toenemen.
Zowel consumenten als grote energieleveranciers zoals zonneparken krijgen te maken met uitdagingen rond het energienet. Een gezamenlijke aanpak is nodig om oplossingen te vinden. Door efficiënter stroom te gebruiken en het elektriciteitsnet te versterken kunnen we succesvol overstappen naar groene energie.
Hoewel de uitval van zonnepanelen soms frustrerend is, moeten we het zien als een gevolg van de grootschalige verandering in ons energiesysteem. Deze ’transitiepijnen’ zijn onderdeel van de verplaatsing naar een duurzame energievoorziening, waarin hernieuwbare bronnen zoals zonnepanelen centraal staan.
